Dung môi là một loại hoá chất rất quan trọng và không thể thiếu được trong mốt số nghành sản xuất như : sản xuất sơn, keo, in ấn, , sản xuất bao bì, …. Thậm chí xuất hiện rất nhiều trong nghành thức phẩm.

Nếu dung môi công nghiệp thực sự quan trọng như vậy thì dung môi công nghiệp là gì ? tại sao lại quan trọng và có những loại nào là được dung phổ biến hiện nay.

Dung môi công nghiệp là gì ?

Dung môi công nghiệp là hoá chất lỏng có mùi, cháy tốt , dễ bay hơi ( độ cháy và bay hơi nhanh hoặc chậm tuỳ loại)  một số ít các chất tồn tại ở dạng rắn, hoặc khí. Dung môi công nghiệp thường dung với mục đích để có thể hoà tan một chất rắn, lỏng, khí nào đó để tạo thành dung dịch ở nhiệt độ quy định và sử dụng phổ biến trong sản xuất công nghiệp. Ví dụ như hoà tan sơn để phun sơn lên bề mặt gỗ trong nghành sản xuất nội thất

 

Dung môi công nghiệp được chia thành 2 loại là : Dung môi hữu cơ và vô cơ

Dung môi hữu cơ

Các loại dung môi hữu cơ như Dung môi Toluen, Dung môi Acetone, Butyl acetate…. được dùng làm chất pha loãng sơn, chất tẩy rửa máy móc, tẩy sửa bề mặt, tẩy keo….. Ngoài ra, nó còn được dùng trong chiết xuất dược phẩm và trong tổng hợp hóa học.

Đặc biệt, dung môi hữu cơ còn được sử dụng làm dung môi pha sơn có tác dụng giữ màu nhựa và bột màu nằm ở dạng lỏng. Sau khi bay hơi nó sẽ giữ lại màng bảo về sơn và chống thấm hiệu quả

 

Dung môi vô cơ

Ngược lại với dung môi hữu cơ thì dung môi vô cơ không được ứng dụng rộng rãi, chỉ được sử dụng ở một số nghành đặc thù. Nó thường được giới hạn trong nghiên cứu hóa học và một số quy trình công nghệ.

Tính chất chung của dung môi công nghiệp

Dễ cháy, nổ,

Tính chất chung của các dung môi là rất dễ cháy, nổ nên các đơn vị cung cấp sản xuất vận chuyển phải đảm bảo tính PCCC nghiêm ngặt.

Rất dễ bay hơi

Hầu như các dung môi hoá chất công nghiệp đều rất dễ bay hơi, tính bay hơi nhanh hay chậm mỗi loại khác nhau. Như cồn công nghiệp với tốc độ bay hơi rất nhanh vì nó rất nhẹ so với không khí. Ngoài ra tốc độ bay hơi của các hoá chất phụ thuộc nhiều vào môi trường bên ngoài.

ỨNG DỤNG CỦA DUNG MÔI TRONG SẢN XUẤT CÔNG NGHIỆP NHƯ THẾ NÀO

Những dung môi rất quen thuộc và được sử dụng rất rộng rãi hiện nay như:

Dung môi Toluen- C6H5CH3

Đặc tính không hòa tan trong nước, Hòa tan mạnh và bay hơi nhanh với các dung môi khác là một hyđrocacbon thơm được sử dụng làm dung môi rộng rãi trong công nghiệp. Tỷ trọng 0,87 g/ml(20°C), điểm nóng chảy -990C, điểm sôi 1110C, độ hòa tan trong nước 0.47 g/l, độ nhớt 0.590 cP (200C). Giá trị gới hạn: 50 ml.m-3, 190 mg.m-3, MSDS) Phản ứng với acid nitric/Phản ứng với acid sufuric/Phản ứng với Cl2

Dùng để sản xuất mực in bao bì, hóa chất pha mực, hóa chất tẩy rửa vết bẩn từ mực ở bề mặt, hóa chất tẩy bản in…
– Dùng để sản xuất Sơn gỗ, sơn sắt, hóa chất pha sơn sắt, sơn gỗ, hóa chất tẩy rửa vết bẩn bề mặt của gỗ, của sắt…

Dung môi Acetone – C3H6O

Là chất lỏng trong suốt, không màu, bay hơi nhanh… Dung môi Acetone được sử dụng  trong ngành sản xuất sơn, là hoá chất tẩy rửa, dùng làm chất khử nước trong công nghệ mỹ phẩm, nước rửa sơn móng tay và trong sản xuất thuốc…..

 

Dung môi Butyl Acetate – C6H12O2

Là hoá chất lỏng, không màu, có mùi dầu chuối, dễ cháy, tan được trong hầu hết các dung môi hữu cơ, tan ít trong nước.

Tính chất hoá học của Butyl Acetate : Số Cas:123-86-4, KL phân tử:116.16 g/mol, Tỉ trọng:0.88 g/cm3, Nhiệt độ đông đặc: -74oC, Nhiệt độ sôi:126oC, Tính tan trong nước:7g/L, Áp suất hơi: 1.2 kPa, Độ nhớt: 0.73

Dung môi Butyl Acetate được sử dụng gần như là loại nguyên liệu chính trong việc pha chế Xăng thơm Pu , pha sơn sắt, sơn gỗ ,sản xuất keo. 

Butyl Acetate cũng được sử dụng rất nhiều trong các nghành công nghiệp sản xuất bao bì, in ấn , sử dụng nhiều cho các xưởng sửa chữa ô tô….

Dung Môi Xylene – C8H10

Dung môi Xylene tồn tại dưới dạng lỏng, không có màu, mùi khá dễ chịu, tỷ lệ bay hơi trung bình. Xylene được dùng trong sản xuất nhựa, sơn, mực in, các chất tẩy rửa và thuốc trừ sâu. Nhiều khi còn có thể dùng thay thế cho Toluene.

 

Dung môi Methanol – CH3OH

Là hóa chất lỏng, dễ bay hơi, trong suốt, không màu, dễ cháy có mùi đặc trưng, sử dụng rộng rãi làm nguyên liệu hóa học và ứng dụng làm năng lượng sạch cho môi trường (nhiên liệu vận tải, nhiên liệu hàng hải, pin năng lượng mặt trời, phát điện, nấu ăn, v.v.)

Dùng để sản xuất mực in bao bì, hóa chất pha mực, hóa chất tẩy  rửa vết bẩn từ mực ở bề mặt, hóa chất tẩy bản in…

Ngoài ra còn rất nhiều các loại dung môi khác cũng được sử dụng nhiều để kết hợp cho ra những hợp chất có các tính năng phục vụ cho từng nghành sản xuất và có thể điều chỉnh hàm lượng phù hợp .